Na dźensnišim dnju nas 8. lětnik Serbskeje wyšeje šule Ralbicy wopyta. Na tute wosebite wjedźenje smy so wězo wosebiće přihotowali: knihi waleli, rešeršowali a so samo wot sorabistki poradźować dali. Zawjedujo kejžorski čas, kotryž w tutym lětniku z wobstatkom wučbneho plana je, jón stawiznisce zarjadowachmy a na zakładźe wobrazoweje analyzy rozdźěle k dźensnišim woblečenju rozjimachmy. Młodostni dožiwjachu za tehdyši čas typisku wučbnu sekwencu. Po předčitanju šulskeho porjada a dochadneje modlitwy sćěhowaše małe pisomne zwučowanje němskeho pisma, kaž bě to tehdy z wašnjom. “Rauf runter rauf – Pünktchen drauf”, tak so z pismikom “i” započnje.
Sprócniwje dyrbjachu nowačkojo němskeho pisma čitanske zwučowanje rukopisa z lěta 1905 wucyfrować. Tute bě drje w serbskej rěči, tola w němskim rukopisu – stare pismo a stary prawopis – štož woznamjeni, zo njeběchu někotre ćeže wobeńdźomne. Šulerjo so pak přebědźichu.
Bohužel so młodostni pře derje po šulskich prawidłach mějachu, tak zo knježna wučerka a knjez wučer žaneje nadběhowanskeje přestrjenje za tehdy zwučene pokuty njeměještaj. Tute so po rólowej hrě předstajichu – wot staća w róžku přez hróšatkowe klečenje hač k dyram z rołowym kijom.
Tema bě zdobom, zo bě serbsce rěčenje w šuli k časej kejžora zakazane a so pochłosta. Přikład tajkeho chłostanja je w Serbskim muzeju w Budyšinje widźeć: dźěćo dyrbješe wjacekróć sadu “Ich darf in der Schule nicht wendisch reden” napisać. Přez direktne přirunowanje ze swójskej šulskej a žiwjenskej realitu wšitcy zreflektowachu, zo su chětro wjesołe, zo njejsu tehdy, ale w přitomnosći žiwi.
Powitanje a rozžohnowanje w serbskej rěči nimo wučerkow tež šulerjow jara zadźiwa a zwjeseli. To njeběchu w Drježdźanach wočakowali. Tak sebi koncept za serbske šule nadźěłachmy a wjeselimy so nětk dalše rjadownje, w kotrychž so serbuje, přez rumnosće Šulskeho muzeja přewodźeć.
29.09.2021, knjez wučer, knježna wučerka Šulskeho muzeja w Drježdźanach
přełožk: H. W.