Nowe šulske póstajenje zawjeźo někotare lěpšyny do teorije, – praksa dalej njewěsta

Z Města. Nowe šulske póstajenje pśedlažy južo Serbskemu informatoroju. Online pśistup zmóžnijo se w pśiducem casu na webboce MBJS.
Wšake lěpšyny su napśeśiwo doněntejšnej situaciji nastali, kótarež muse se teke w praksy zawjasć. Pozitiwne dypki nowego šulskego póstajenja wót 2021 abo zachopjeńk 2022 budu w tom teksće nalicone:

1) W serbskem sedleńskem rumje deje se wósebnje znaśa wó serbskej rěcy, stawiznach a kulturje w kubłańskem źěle zapśimnuś. To by dejało k tomu wjasć, až we wšyknych šulach se wó Serbach, kulturje a rěcy Serbow něco wucy.
2) Šule, kenž woplěwaju serbsku kulturu a rěc, budu se wót kraja spěchowaś.
3) Pozitiwne jo, až se kraj zawjeźo, dalejkubłanje ceptari spěchowaś.
4) Institucija ABC jo w nowem šulskem póstajenju wobspomnjeta, to k jeje dalšnemu etablěrowanju pśinosujo.
5) Pozitiwne jo teke, až jo se wótpórała móžnosć, spušćiś serbsku wucbu w běgu šulskego lěta. To jo hyšći jano na zachopjeńku šulskego lěta móžne.
6) Derje, až se pśedmjat Sorbisch/Wendisch na powědanje, słuchanje, rozměśe cytanych tekstow a pisanje wusměrujo. To pomaga wuknikam cuzorěcneje wucby (§4 (1))
7) Pozitiwne jo teke, až ceptarje, kenž wuce na specialnych šulach, muse serbsku rěc se w běgu tśich lět pśiswójś, jolic až njamaju wósebne znaśa. Interesantne jo, co se pó tśich lětach stanjo. Dajo źe južo specialne šule, ale tam su teke ceptarje, kótarež maju deficitarne znaśa serbskeje rěcy.
8) Pozitiwny jo teke, až buźo monitoring wó serbskej wucbje dawaś, weto nic njestoj, lěc su wobzamknjenja wó deficitach zawězajuce.
9) Respektěrujo se Europska charta regionalnych a mjeńšynowych rěcow (§1).
10) Na jadnom boce jo derje, až směju wukniki a wuknice do hynakšeje šule hyś, jolic až kśě wuknuś serbski a jolic až njedajo serbsku wucbu w jich nejblišej šuli. Weto jo to jadna njepraktiska praksa. Serbskemu informatoroju jo pad góleśow znaty, źož jo intensiwnjejša serbska wucba trjebna, ale dokulaž jo Žylojska šula pśedaloko wót města, jo se familija za hynakšu šulu w Měsće rozsuźiła, kótaraž jo bliša.

Někotare deficity ma toś to póstajenje teke:

1) Na pśikład njedajo wósebnu kategoriju Sorbisch/Wendisch als Erstsprache/Muttersprache. Maminorěcne znaśa deje se w ramiku pśedmjata Sorbisch/Wendisch wósebnje spěchowaś, to groni, až dajo nutśikowne diferencěrowanje we wucbje (Binnendifferenzierung), což póśěžujo wucbu.

V. Zakar