W Budyskej Weigangowej wili wotmě so 15. januara mjezynarodna konferenca LUSATIA GLOW jenož jedyn dźeń po wotewrjenju domu Syće europskich mjeńšinow (EMNet) w Drježdźanach. Lusatia Glow posrědkuje ideju pohłubšeneje kooperacije na zakładźe hranicy přesahowacych regionalnych kulturow w Europje. Něhdźe 45 milionow Europjanow z EU wobknježi regionalnu rěč pridatnje k “hłownej” statnej rěče.
Nimo serbskeho publikuma běchu mjez přitomnymi zamołwići projektow ze španiskeje Galiciskeje, Serbiskeje, Pólskeje, Čěskeje, Belgiskeje, Ukrainy, Sewjerneje Makedonskeje, Awstriskeje, Słowakskeje. Z Łužicy wuchadźaca inicijatiwa Lusatia Glow wobsteji z jednoho samsnje pomjenowaneho łužiskeho wotrjada (Lusatia Glow) a dalšich podprojektow: Tripoint Beskids Glow, Slavonic Glow, Danube Glow, Atlantic Glow, Ukraine Glow kaž tež Adria Glow.
Zamołwići skedźbnjeja na to, zo regionalne kultury – pozitiwny wuraz, kotryž so lepje hodźi wužiwać hač přez wjetšinu definowane zapřijeće “mjeńšina” – su strategiski a intelektualny pokład Europy, kotryž měł so zaměrnje zawěsćić, wuwić, a wužiwać. Regionalne kultury skutkuja jako antidot přećiwo wohroženju Europy přez nacionalistisku politiku. We wjele krajach Europy pak praktikuje so hač do dźensnišeho ideal skradźneje asimilacije reginalnych kulturow k “narodnej wodźacej kulturje”, kotryž njetrjebawši přiwótři přećiwnosće mjez statami sobustawami, stož hodźi so nažel přez Brexit wopisać.
“Přisłušnosć k jednej regionalnej kulturje pak posrědkuje kompetencu nic jenož wšelake rěče rozumić, ale tež mentality, na přikład němsku a słowjansku, abo słowjansku a romanisku”, rjekny zaposłanc Serbskeho sejma, sobuzałožer EMNet a zamołwity projekta Lusatia Glow we Łužicy dr. Andreas Kluge. Přisłušnicy regionalnych kulturow su hłuboko zakotwjeni w ciwilnej towaršnosći, hdźež so woni praktikuja, a zdobom jara rozsudnje so zasadźeja za fungowacu demokratiju a prawostatnosć, při tym garantujo jich eksistencu. Tute kompetency maja so zaměrnje zasadźować za wuwiče jedneje bóle resilijentneje, w ciwilnej towaršnosći emocionalnje zakotwjeneje a demokratiskeje Europskeje unije, a z tym k europskej integraciji přinošować.
Konferencu zahajichu předsydka wuběrka kultury a kubłanja Europskeho parlamenta knjeni Sabine Verheyen, předsyda EPP skupiny Manfred Weber, předsydka organizacije PROMOTE UKRIANE z Brüssela Marta Barandiy a předsyda parlamenta němskorěčneho zhromadźenstwa Belgiskeje Karl-Heinz Lambertz (na foće horjeka). Konferencu moderowaše zamołwity za projekt ze Slavonic Europe David Chmelik. Na městnje běchu přitomni Serbskeho sejma kaž tež łužiskeju aliancow z Čěskeje a Pólskeje (Lužická Aliance Česká Republika a Łużicki Alians Polish Lusatia). Něhdźe 50 přitomnych na městnje a 30 přihladowarjow digitalnje sćěhowachu abo wobdźělichu so na konferency.
„Měr njewučinja wjele, ale bjez měra njedawa ničo“, tak Karl-Heinz Lambertz, kotryž sej iniciatiwu Lusatia Glow jara waži. Tuž podšmórny wón wažnosć tutoho projekta, kiž je wójny dla na Ukrainje hišće wjetšu wažnosć nabył. Projekty planowane we wšelakich krajach Europy maja drje rozdźělnych koordinatorow a koordinatorkow, zhromadne pak za wšitke je, zo přisporjeja kooperaciju we wšelakich wobłukach kaž twarjenju demokratiji, kubłanju abo kulturje.
V. Z.